Nowelizacja Ustawy o czasie pracy kierowców

Firmy transportowe borykają się z wieloma problemami natury prawnej. Ostatnią głośną i bulwersującą sprawą stała się kwestia wypłaty należnych ryczałtów dla kierowców za nocleg w kabinie pojazdu w związku z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2014 roku. Skutki tej ustawy są bardzo niekorzystne dla przewoźników, dlatego też podjęto szereg działań mających na celu poprawę sytuacji. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju przygotowało już nowelizację ustawy o czasie pracy kierowców, która ma wejść w życie prawdopodobnie w 2015 roku. Jakie zmiany przewidują nowe przepisy?

Kontrowersje wokół ryczałtów

Dla przypomnienia kwestia ryczałtu za nocleg kierowców w kabinie pojazdów ciężarowych budzi wiele kontrowersji od momentu wydania przez Sąd Najwyższy opinii, jakoby miejsce do spania w kabinie samochodu nie oznacza zapewnienia bezpłatnego noclegu kierowcom w transporcie międzynarodowym w rozumieniu przepisów o podróżach służbowych. Siedmioosobowy skład sędziów orzekł wówczas, iż nocleg w kabinie samochodu nie stanowi zapewnienia przez pracodawcę godziwych warunków i nie może mieć znamion bezpłatnego noclegu (Sygn. akt II PZP 1/14). Przewoźnicy mają zatem obowiązek wypłacania kierowcom ryczałtów za nocleg spędzany w pojeździe (ryczałt w wysokości 25 proc. limitu określonego w poszczególnych państwach). Wyrok jest o tyle absurdalny, że nowoczesna kabina pojazdu ciężarowego na całym świecie uznawana jest za bardzo komfortowe miejsce do odpoczynku i snu nocnego.

Ustawa spowodowała lawinowe pozwy kierowców z żądaniem zwrotu należnego ryczałtu. Roszczenia kierowców z tytułu wypłaty przysługującego świadczenia przez pracodawców obejmują okres trzech lat wstecz (jak dla roszczeń z tytułu świadczonej pracy). W niektórych firmach, zatrudniających wielu kierowców, odszkodowania sięgają nawet kilkunastu milionów. Sytuacja ta poważnie zagroziła stabilizacji całej branży TSL. Wyrok Sądu Najwyższego może doprowadzić do upadku wielu przedsiębiorstw działających w tym sektorze gospodarki. Ponadto gro z firm z kapitałem zagranicznym, jak i polskim rozważa przeniesienie swoich oddziałów z Polski do innych krajów, co wpłynie na znaczne uszczuplenie dochodów budżetu państwa.

Posiedzenie Komisji Infrastruktury – resort przygotował zmiany w przepisach

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju już wcześniej wysunęło dwie propozycje zmian w ustawie o czasie pracy kierowców. We wrześniu br. zaproponowano dodatek za rozłąkę w czasie podróży służbowych (ustalany i wypłacany w układach zbiorowych pracy, regulaminach pracy lub w umowie o pracę). Drugi projekt przewidywał ryczałty za nocleg oraz specjalne diety za podróże służbowe (ich wysokość miałaby zostać wynegocjowana pomiędzy organizacjami przewoźników drogowych, a związkami zawodowych kierowców). Nie było jednak zgody w tych kwestiach.

Na ostatnim posiedzeniu Komisji Infrastruktury, które odbyło się w Sejmie 18 grudnia 2014 roku, posłowie domagali się pilnych wyjaśnień Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rozwiązań legislacyjnych precyzujących zasady dotyczące noclegów kierowców w kabinach pojazdów wyposażonych w miejsce do spania w czasie podróży służbowej oraz sposobu rozwiązania problemu roszczeń finansowych kierowców w stosunku do pracodawców za noclegi w kabinach pojazdów za okres minionych trzech lat.

Wiceminister Zbigniew Rynasiewicz wyjaśnił, że obecnie w resorcie trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o czasie pracy kierowców zmierzającym do uregulowania zaistniałego problemu w przyszłości. Nowelizacja zakłada, że minister infrastruktury i rozwoju będzie w rozporządzeniu ustalał wysokość diet i ryczałtów za noclegi dla kierowców. Projekt rozporządzenia jeszcze przed końcem 2014 roku ma trafić do konsultacji społecznych.

W imieniu grupy posłów wystąpił także Poseł Prawa i Sprawiedliwości Piotr Król, który stwierdził, że już w 2010 roku popełniono błąd w ustawie o czasie pracy kierowców w zakresie definicji podróży służbowej. Kwestie związane z ustaleniem zwrotu kosztów za noclegi dla kierowców ustalono bowiem odwołując się do przepisów kodeksu pracy. Przepisy kodeksu pracy nie uwzględniają jednak specyfiki pracy kierowców, gdyż dotyczą pracowników, którzy podróżują okazjonalnie.

W Sejmie głos zabrał także Przewodniczący Krajowej Sekcji Transportu Drogowego NSZZ „Solidarność” Tadeusz Kucharski, który poinformował, że związek oczekuje od rządu wprowadzenia konkretnych rozwiązań legislacyjnych odnośnie wysokości zwrotu kosztów za noclegi.

Podsumowując

Komisja Infrastruktury na posiedzeniu zwołanym w trybie art. 152 ust. 2 regulaminu Sejmu na wniosek grupy posłów wysłuchała „Informacji Ministra Infrastruktury i Rozwoju. Podjęte i konieczne działania prawne okazały się niezbędne w związku z uchwałą Sądu Najwyższego o prawie kierowców do ryczałtu za nocleg w kabinie pojazdu i skutków, jakie spowodowała ona dla firm transportowych. Zmiany w Ustawie w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących kierowcy z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza jego granicami mają obowiązywać od 2015 roku, jednak dokładny termin ich wejścia w życie nie jest jeszcze znany.